Jakie miejsce na kulturalnej mapie Polski zajmuje Gdańsk? Po dwóch latach ponownie zdecydowaliśmy się zadać to pytanie i zrealizować drugą edycję badania „Kultura w Gdańsku. Badanie środowiska opiniotwórczego – diagnoza pozycji Gdańska na mapie kulturalnej Polski”. Do badania ponownie zaprosiliśmy osoby związane z sektorem kultury z dużych miast: pracowników instytucji kultury, przedstawicieli organizacji pozarządowych działających w obszarze kultury, artystów różnych dziedzin, a także dziennikarzy piszących o kulturze. Chcieliśmy poznać opinie badanych na temat życia kulturalnego w Gdańsku i określić jego mocne i słabe strony.

Punktem wyjścia badania – podobnie jak w jego pierwszej edycji – było zinterpretowanie przez respondentów pojęcia „miasta kulturalnego”. Dzięki temu badani stworzyli kryteria definicyjne, umożliwiające dalszą ocenę miast pod kątem ich kondycji w sektorze kultury. W ujęciu badanych „miasto kulturalne”:

• prowadzi spójną politykę kulturalną,
• nie tworzy barier biurokratycznych i instytucjonalnych,
• wspiera inicjatywy oddolne i działalność pasjonatów,
• prowadzi działalność edukacyjną (kształci odbiorców kultury od najmłodszych lat), a także diagnostyczną,
• prowadzi skuteczne działania promocyjne i informacyjne,
• buduje szeroką sieć współpracy na linii kultura-biznes-władze,
• posiada infrastrukturę i różnorodną, bogatą, dostępną dla wszystkich ofertę,
• posiada lokalne środowisko kultury, kapitał ludzki i społeczny oraz zaplecze intelektualne (miasto akademickie),
• cechuje się dostępnością, otwartością i interaktywnością, jest komunikatywne i zna potrzeby mieszkańców, jest odważne, tętni życiem i wychodzi poza utarte schematy,
• jest zdecentralizowane i myśli kategoriami zrównoważonego rozwoju.

Za najważniejsze „miasta kulturalne” w Polsce badani uznali Wrocław (jego wysoka pozycja w badaniu może być powiązana z faktem, że w roku badania był on Europejską Stolicą Kultury) i Warszawę (widzianą jako miasto z bardzo bogatą ofertą kulturalną), a także Kraków (kojarzony z tradycją i kulturą wysoką). Zdecydowana większość badanych ponownie określiła Gdańsk jako miasto, w którym życie kulturalne jest w bardzo dobrej kondycji i które – choć nie znajduje się w kulturalnej czołówce – aspiruje do grupy miast-liderów, a także jest liderem w swojej kategorii.

Badani określali Gdańsk jako „miasto kulturalne” w szczególności w odniesieniu do trzech aspektów: działań wspierających (wspieranie działań oddolnych przez władze, przeznaczanie środków finansowych na rozwój infrastruktury i oferty kulturalnej), oferty (jest szeroka i dostępna, z dużym budżetem i dużym zapleczem społecznym i intelektualnym), cech charakterystycznych (współczesne, nowoczesne, rozwojowe i dynamiczne).

Kultura w Gdańsku definiowana jest głównie przez pryzmat sceny teatralnej (rozpoznawalność Teatru Szekspirowskiego), alternatywnej sceny muzycznej oraz sztuk wizualnych. Warto też zauważyć, że popularnością nadal cieszy się Jarmark Dominikański. Mocne strony miasta to przede wszystkim położenie (blisko morza, ale także Sopotu i Gdyni oraz dobre skomunikowanie z innymi polskimi miastami) i tożsamość (równowaga tradycji i nowoczesności, wielokulturowość, czerpanie z kulturotwórczego dziedzictwa Solidarności). Za słabe strony badani uznali: niewystarczającą promocję Gdańska i oferty wydarzeń kulturalnych, problem odróżnialności Gdańska od Sopotu i Gdyni, których oferta traktowana jest przez zewnętrznych odbiorców jako wspólna – trójmiejska, a także niebezpieczne dzielnice takie jak Orunia, Zaspa i Żabianka i wysokie ceny komunikacji miejskiej.

REKOMENDACJE:

• wzmocnienie promocji Gdańska w innych metropoliach, weryfikacja strony internetowej Gdańska, stron poświęconych wydarzeniom kulturalnym w Gdańsku i działań na facebook’u,
• uspójnienie wizerunku miasta tak, by w kontekście kultury kojarzył się z jakimś konkretnym nurtem bądź dziedziną kultury,
• uczynienie Jarmarku Dominikańskiego bardziej oryginalnym, aby odróżniał się od innych tego typu targów w Polsce, np. poprzez większe wyeksponowanie części poświęconej designowi, modzie, sztuce, oraz rezygnacji ze stanowisk oferujących niskiej jakości produkty,
• promocja weekendowej oferty wizyty w Gdańsku, z uwagi na dobre skomunikowanie z innymi miastami w Polsce.

NAJWAŻNIEJSZE POJĘCIA:

miasto kulturalne, tożsamość miasta, polityka kulturalna

O BADANIU:

rok realizacji: 2016

zasięg: ogólnopolski

metody: zogniskowane wywiady grupowe FGI, przeprowadzone w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Katowicach i Łodzi.

Badanie „Kultura w Gdańsku. Badanie środowiska opiniotwórczego – diagnoza pozycji Gdańska na mapie kulturalnej Polski” zostało przeprowadzone przez Biuro Badań Społecznych „Question Mark” na zlecenie Instytutu Kultury Miejskiej w Gdańsku.

MATERIAŁY DODATKOWE:

• pierwsza edycja badania przygotowana przez PBS Spółka z o.o. – streszczenie i raport z badań